លក្ខណៈនៃស្ថាននាមខ្មែរនៅខេត្តសុកត្រាំង

ស្ថាននាមគឺជាឈ្មោះទីកន្លែងសម្រាប់ហៅតំបន់ឬទីតាំងណាមួយ ជាធម្មតាតែងទាក់ទងដល់លក្ខណៈធម្មជាតិ ប្រវត្តិនិងប្រពៃណីរបស់ទីនោះ។ ស្ថាននាមមិនត្រឹមតែសម្រាប់កំណត់ទីតាំងឬហៅឈ្មោះភូមិ ស្រុក ផ្លូវឬព្រែកទន្លេប៉ុណ្ណោះទេ នៅទាំងមានតម្លៃផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រនិងវប្បធម៌។ល។ ទាំងអស់នេះជាកត្តាសំខាន់ដើម្បីយល់ដឹងអំពីដំណើរការអភិវឌ្ឍនៃតំបន់ដីនោះ។ អាស្រ័យមុខងារទាំងអស់នេះ ស្ថាននាមគឺជាផ្នែកមួយមិនអាចខ្វះបានក្នុងសង្គម។

នៅខេត្តសុកត្រាំង ជាទូទៅ បណ្តាភូមិស្រុកមានជនរួមជាតិខ្មែររស់នៅច្រើនសុទ្ធតែមានឈ្មោះហៅជាភាសាខ្មែរបានគេហៅតគ្នាមកជាច្រើនជំនាន់។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រោះគ្មានឯកសារកត់ត្រាជាផ្លូវការ មានស្ថាននាមខ្លះបានហៅឃ្លាតឈ្មោះដើម នាំឱ្យពិបាកក្នុងការកំណត់ច្បាស់ប្រភពដើមរបស់ស្ថាននាមនោះ។

បើប្រៀបជាមួយជនជាតិគិញ របៀបដាក់ឈ្មោះភូមិស្រុករបស់ជនរួមជាតិខ្មែរសាមញ្ញហើយងាយយល់ជាង។ បើជនជាតិគិញដាក់ឈ្មោះស្ថាននាមភាគច្រើនមានពាក្យផ្សំជាមួយពាក្យ មី (ល្អស្អាត) អាង (សុខសាន្ត) តឹង (ថ្មី) វិញ (យូរអង្វែង) ភឿក (សំណាង) ភូ (សម្បូរ) ថាញ់ (រុងរឿង)។ល។ ដោយប្រាថ្នាចង់រស់នៅដោយសុខសាន្ត សម្បូរសប្បាយ ចំណែកឈ្មោះភូមិរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរវិញតែងដាក់តាមអ្វីដែលអាចមើលឃើញ ដូជជា៖ សណ្ឋានដី ឈ្មោះរុក្ខជាតិ សត្វធាតុឬដាក់តាមឈ្មោះមនុស្ស ដែលជិតស្និទ្ធជាមួយជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដូច៖

នៅខេត្តសុកត្រាំងឈ្មោះស្រុកភូមិខ្មែរភាគច្រើនទាក់ទងដល់ព្រែកទន្លេព្រោះនៅទីនេះព្រែកទន្លេ បឹងបួរ ច្រើនខ្វាត់ខ្វែង។

ឈ្មោះស្រុកភូមិដាក់តាមលំហូរទឹកដូចជា ព្រែក ទន្លេ បឹងបួរ កំពង់ភ្ជាប់ជាមួយឈ្មោះសត្វឬរុក្ខជាតិដុះឬរស់នៅច្រើននៅទីនោះ៖

ព្រែក៖ ព្រែកអណ្ដើក ព្រែកត្រកួន (ស្រុកមីស្វៀង) ព្រែកអំពូរ ព្រែកចាក ព្រែកដូង (ស្រុកត្រឹងដេ) ព្រែកចេក (ស្រុកង៉ាណាំ) និងពាក្យកំពង់ផ្សំជាមួយឈ្មោះរុក្ខជាតិដូច៖ កំពង់ដូង កំពង់គរ (មីស្វៀង) កំពង់ប្រទាល (ត្រឹងដេ)។ល។

បឹង៖ បឹងទន្សា បឹងខ្លាត្រី បឹងក្រពត បឹងស្នោ បឹងចក បឹងចុង បឹងប្រលឹត (ស្រុកត្រឹងដេ) បឹងកក់ បឹងឈូក បឹងខ្យង បឹងត្រាវ (ស្រុកមីទូ) បឹងក្រចាប់ (ស្រុកឡុងភូ) បឹងទុង (ទីរួមស្រុកវិញចូវ)។ល។

ដៃ (ដៃព្រែក)៖ ដៃអំពូ ដៃក្រូច ឬពាក្យដៃផ្សំជាមួយឈ្មោះមនុស្សដូច៖ ដៃដូនអ៊ុយ ដៃតាសួសិ៍ ដៃតាសូរ។ល។

ស្ថាននាមទាក់ទងដល់ប្រវត្តិរឿងរ៉ាវឬរឿងព្រេង៖ បាយឆៅ ពាមកន្ថោរ (ស្រុកមីស្វៀង) បួនព្រះភក្ត្រ ពាងសំរឹទ្ធិ៍ (ស្រុកចូវថាញ់) ព្រែកពិន្ទង (ស្រុកមីទូ) ដៃឈើខ្មៅ (ស្រុកថាញ់ទ្រី) ព្រែកគយ (ស្រុកត្រឹងដេ)។ល។

ហៅតាមសណ្ឋានដីឬលក្ខណៈធម្មជាតិ៖ ជ្រោយទឹម (ហៅកាត់ពីជ្រោយទន្ទឹម) អំពូយារ ផ្នោរកញ្ជើ ផ្នោរកំបុត ផ្នោរស្លា ផ្នោររកា ពាមបួន ខ្សាច់ ភូមិបឹង បឹងធំ កំពង់ធំ ចុងផ្នោរ ទឹកប្រៃ ទឹកសាប ព្រែកឈ្វេង ពងទឹក ពពុះទឹក ព្រៃជាប់ ព្រៃកន្ទ្រុំ។ល។

ស្ថាននាមដាក់តាមឈ្មោះរុក្ខជាតិដែលដុះឬដាំច្រើននៅកន្លែងនោះ៖ សំរោង រំដេញ សង្កែ ចម្ប៉ា ស្បូវ ដើមពោធិ៍ ក្រសាំង ដើមអំពិល ដើមត្នោត ផ្តៅពេន ដើមស្វាយ ព្រីង ដើមជ្រៃ។ល។ ការដាក់ឈ្មោះស្រុកភូមិតាមឈ្មោះរុក្ខជាតិគឺជាការពេញនិយមព្រោះរុក្ខជាតិជិតស្និទ្ធនិងទីរស់នៅរបស់អ្នកស្រុក។

ស្ថាននាមទាក់ទងដល់ឈ្មោះមនុស្ស៖ នេះគឺជាការដាក់ឈ្មោះរបស់នាក់ដែលធ្លាប់រស់នៅឬបានកាប់ឆ្ការកកើតភូមិនៅតំបន់ដីនោះ បាននាក់ទាំងឡាយគោរពហើយហៅតគ្នាក៏បានក្លាយជាឈ្មោះរបស់ភូមិដូចជា៖ តាអុង តាអង់ តាម៉ឺន តាមាំង តាកាន់ តាឡី តាមាឃ តាឱ តាវ តាទាវ តាសេក ដូនទ្រូ តាដើក។ល។

តាមព្រឹទ្ធាចារ្យស៊ើងថានៅឃុំតាយវ៉ាំង ស្រុកត្រឹងដេ (សុកត្រាំង) ឱ្យដឹង៖ នៅស្រុកតាយវ៉ាំងពីជំនាន់មុនមានបឹងបួរជាច្រើន ហេតុដូច្នេះមានភូមិជាច្រើនដាក់ឈ្មោះភ្ជាប់ជាមួយពាក្យ “បឹង” ពីព្រោះដូនតាពីសម័យដើមតែងដាក់ឈ្មោះស្រុកភូមិសាមញ្ញតាមអ្វីដែលមើលឃើញ។

អាស្រ័យយោងតាមលក្ខណៈធម្មជាតិនិងលក្ខណៈពិសេសនៃតំបន់ជាវិធីពេញនិយមក្នុងការដាក់ឈ្មោះ ហេតុនេះហើយ យើងងាយប្រទះឃើញឈ្មោះស្រុកភូមិដូចគ្នានៅតាមបណ្តាស្រុកដូចជា៖ បឹងធំ (ឃុំឡុងភូ ស្រុកឡុងភូ និង ឃុំថាញ់គ្វើយ ស្រុកមីស្វៀង) ភូមិបឹង (ឃុំថាញ់ភូ ស្រុកមីស្វៀង និង ឃុំលីវទូ ស្រុកត្រឹងដេ) ហើយឈ្មោះ “ដើមពោធិ៍”ស្ទើតែនៅស្រុកណាក៏មានដែរ។

ប៉ុន្តែបើពិនិត្យតាមន័យចំ ពេលខ្លះយើងមិនអាចដឹងច្បាស់លាស់ប្រភពដើមនៃឈ្មោះទាំងអស់នោះទេ មួយផ្នែកទៀត នៅកន្លែងខ្លះមិនឯកភាពពីប្រភពដើមនៃឈ្មោះទាំងអស់នោះ ហើយមានការនិយាយខុសពីគ្នា ឧទាហរណ៍ដូចជាឈ្មោះ បឹងទន្សា បើយើងពិនិត្យតាមន័យចំគឺយល់ថាទីនេះមានបឹងហើយមានដើមទន្សាច្រើន តែមានមតិខ្លះនិយាយថា ពាក្យទន្សានេះនិយាយក្លាយមកពីក្រសារ ព្រោះនៅទីនោះមានសត្វក្រសារច្រើន។ ហើយក៏មានឈ្មោះស្រុកភូមិខ្លះយើងមិនអាចដឹងប្រភពដើមច្បាស់លាស់ដែរ។

នៅខេត្តសុកត្រាំងសព្វថ្ងៃក៏មានឈ្មោះរដ្ឋបាលភូមិជាផ្លូវការមានប្រភពដើមពីខ្មែរដូចជា៖ បឹងធំ កគោ ខ្វាន់តាង (ស្រុកឡុងភូ) ព្រែកដូង តាដោក បឹងចុង (ស្រុកត្រឹងដេ)។ល។ ឬឈ្មោះហៅក្លាយពីភាសាខ្មែរដូច អំពាចទៅជាត្រាបេត ផ្នោរស្លាទៅជាសូឡា (ស្រុកមីស្វៀង) ដៃដូនអ៊ុយជាដាយអ៊ូយ ព្រែកពិន្ទងជាបែកទង (ស្រុកមីទូ)។ល។ ឬប្រែន័យពីភាសាខ្មែរទៅភាសាវៀតដូច៖ ដុំផេះជាសមត្រ (ថាញ់ទ្រី) ដើមអំពិលជាសែវម៉ែ (ទីរួមខេត្តវិញចូវ) ដើមស្វាយជាសុកស្វាយ (មីទូ)។ល។

ឈ្មោះស្រុកភូមិខ្មែរនៅសុកត្រាំងមិនត្រឹមតែសម្រាប់កំណត់ទីតាំងប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងឆ្លុះបញ្ចាំងការសម្របខ្លួនជាមួយបរិស្ថានរស់នៅរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរនៅតំបន់នេះ។ ទោះបីនៅការលំបាកសន្និដ្ឋានប្រភពដើមរបស់ឈ្មោះទាំងនោះក៏ដោយ តែតម្លៃវប្បធម៌ប្រវត្តិនៃឈ្មោះទាំងអស់នោះគឺជាកេរដំណែលដ៏មានតម្លៃដែលអ្នកជំនាន់មុនបន្សល់ទុកមក។

វឌ្ឍា

លក្ខណៈនៃស្ថាននាមខ្មែរនៅខេត្តសុកត្រាំង

សារព័ត៌មានសុកត្រាំងអេឡិចត្រូនិក

អគ្គនិពន្ធនាយកៈ ង្វៀងវ៉ាំងទ្រីវ

អគ្គនិពន្ធនាយករងៈ លេហ្វាងបាក់-ត្រឹងធីធូថាវ-លេមិញទ្រឿង

លក្ខណៈនៃស្ថាននាមខ្មែរនៅខេត្តសុកត្រាំង

Thông tin bạn đọc

សារព័ត៌មានសុកត្រាំងអេឡិចត្រូនិក

អគ្គនិពន្ធនាយកៈ ង្វៀងវ៉ាំងទ្រីវ

អគ្គនិពន្ធនាយករងៈ លេហ្វាងបាក់-ត្រឹងធីធូថាវ-លេមិញទ្រឿង