ទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ក្នុងសហគមន៍នៃបណ្តាជនជាតិនៅសុកត្រាំង

04:54, 26/05/2025

សុកត្រាំងជាខេត្តមាន៣ជនជាតិរួមរស់ជាមួយគ្នា​ ជាពិសេស នេះក៏ជាខេត្តមានជនរួមជាតិខ្មែររស់នៅច្រើនបំផុតក្នុងទូទាំងប្រទេស ហើយជនជាតិហ្វារស់នៅច្រើនបន្ទាប់ពីទីក្រុងហូជីមិញនិងខេត្តដុងណាយ។ មិនត្រឹមប្លែកព្រោះមានច្រើនជនជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាកន្លែងប្រជុំទៅដោយលក្ខណៈវប្បធម៌ពិសេស ដែលមានឥទ្ធិពលនៃវប្បធម៌របស់គ្នាទៅវិញទៅមក។

ក្នុង​ការ​​រួម​រស់​​ជា​មួយ​គ្នា ការ​​ប្រា​ស្រ័យ​ទាក់​ទង​​​​និង​ទទួល​យក​វប្ប​ធម៌គ្នា​ទៅ​វិញ​​ទៅ​មក​គឺ​​មិន​អាច​ជៀស​​បាន។ នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន ការ​​សំ​យោគវប្ប​ធម៌​ក្នុង​សហគមន៍ជន​ជាតិ​គិញ​ ខ្មែរ​ ហ្វា​​មាន​និន្នា​ការ​កើន​ឡើង​លើ​គ្រប់​ផ្នែក​ដូចជា៖

ពិ​ធីបង្កក់​ខែ៖ចំ​ពោះ​ជន​ជាតិ​ហ្វា ​ក្រោយ​ពេល​ទារក​ប្រ​សូតិ​បាន​១​ខែ គ្រួ​សារ​នឹងរៀប​ចំ​​​ពិធី​សែន​បង្កក់​ខែ។ អ្នក​​ចូល​រួម​គឺ​សាច់​ញាតិ​និង​អ្នក​ជិត​ខាង​របស់ក្រុម​​គ្រួ​សារ។ តែ​តាម​​ប្រ​ពៃ​ណី​របស់​ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរ​មាន​ពិ​ធី​កិច្ច​​កាត់​សក់​បង្កក់​ឆ្មប បាន​គេ​​ធ្វើ​​ឡើង​ក្រោយ​ពេល​ទារក​​ប្រ​សូតិ​បាន​៧​ថ្ងៃ។ ពិ​ធី​កិច្ច​នេះមាន​លក្ខ​ណៈខុស​ប្លែកបើ​ប្រៀប​ជា​មួយ​ជន​ជាតិ​គិញ​និង​ហ្វា គេ​ធ្វើ​ឡើង​ដើម្បីសម្តែង​នូវ​ការ​​​ដឹង​គុណ​​ចំ​ពោះ​យាយ​ឆ្មប​ដែល​បាន​ជួយ​ឱ្យ​ម្តាយ​និង​ទារកប្រ​សូតិ​​បានដោយ​​សុវត្ថិភាព។ ក៏​ប៉ុន្តែ​ តាម​សម័យ​កាល ការ​ទំ​នាក់​ទំ​នង​​នៃ​​វប្ប​ធម៌និង​ការសង្ខេប​ខ្លី​ក្នុង​​ពិធី​កិច្ច​ទាំង​ឡាយ​ បាន​ជា​ពិ​ធី​កិច្ច​នេះ​មិន​បាន​​​គេ​និយម​​ធ្វើ​​ទៀត​ឡើយ។​ គ្រួ​សារ​ខ្មែរ​ជា​ច្រើន​បាន​ចាត់​តាំង​ពិ​ធី​កិច្ច​បង្កក់​ខែ ខួប​កំណើត​១​ឆ្នាំ​ដូច ​​ពិធីកិច្ចរបស់​ជន​ជាតិ​គិញ​និង​ហ្វា ក៏​មាន​សែន​បបរ​ស្ករ បាយ​ដំ​ណើប ទា មាន់។ល។​

សំណែនក្នុងពិធីបង្កក់ខែរបស់ជនជាតិខ្មែរក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។
សំណែនក្នុងពិធីបង្កក់ខែរបស់ជនរួម​ជាតិខ្មែរក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។

ពិ​ធី​អាពាហ៍​ពិពាហ៍៖ នៅ​​ខេត្ត​សុក​ត្រាំង​ អាស្រ័យ​ជន​ជាតិ​​ទាំង​៣​រស់​នៅ​​និង​​​​មាន​ចំ​ណង​​​​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​ជា​មួយ​គ្នា បាន​ជា​​​មាន​ការ​ឥទ្ធិពល​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​ក្នុង​ទំនៀម​ទម្លាប់អាពាហ៍​ពិពាហ៍។ ​​បច្ចុប្បន្ន ពិធី​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​​របស់​ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរ​នៅ​ខេត្ត​សុក​ត្រាំងមួយ​ថ្ងៃ​កាន់​តែ​បំ​ព្រួញ​ខ្លី​ជាង​​សម័យ​មុន​​ដោយ​អាស្រ័យ​​ការ​ទំ​នាក់​ទំ​នង​វប្ប​ធម៌​មួយ​ថ្ងៃ​កាន់​តែ​ស៊ី​​ជម្រៅ​ ប្រ​ការ​នេះ​មិន​ត្រឹម​តែផ្លាស់​ប្តូរទស្សនៈរបស់​ជន​រួមជាតិ​ខ្មែរ​អំ​ពី​តម្លៃ​និង​ក្រឹត្យ​ក្រម​ក្នុង​ពិធីកិច្អាពាហ៍​ពិពាហ៍​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ ថែម​ទាំង​ធ្វើ​ផ្លាស់​ប្តូរពិ​ធី​កិច្ចក្នុង​មង្គល​ការ​មួយ​ចំ​នួន។ពិធី​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​រវាងជន​ជាតិ​ខ្មែរ​និង​គិញ ឬ​​ខ្មែរ​និង​ហ្វាតែង​បាន​គេ​ចាត់​តាំង​ដោយ​ពិធី​កិច្ច​របស់​ជន​ជាតិ​រៀង​ខ្លួន។ បើ​ខាង​ប្រុស​ជាជន​ជាតិ​គិញឬ​ហ្វា​គេ​ប្រា​រព្ធ​ពិ​ធី​កិច្ច​តាម​ទំ​នៀម​ទម្លាប់​របស់​​គេ​ ក្រោយ​មក​ទៅ​ខាង​ស្រី​ធ្វើ​តាម​ពិ​ធី​កិច្ច​របស់​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ ​​និង​ផ្ទុយ​មក​វិញ។

អំ​ពី​ពណ៌​​សំ​ខាន់​ក្នុង​ពិ​ធី​អាពាហ៍​ពិ​ពាហ៍ ជន​ជាតិ​គិញ​និង​ហ្វា​ភាគ​ច្រើន​និយម​ពណ៌​ក្រ​ហម។ តាម​ទស្សនៈរបស់​គេ ពណ៌​ក្រ​ហម​​​តំ​ណាង​​​​ឱ្យ​​សំ​ណាង​ល្អ​ ភោគទ្រព្យ​និង​សុភ​មង្គល ហើយ​ក៏អាច​កម្ចាត់​នូវ​ឧបទ្រព​ចង្រៃ។ គេ​និយម​ប្រើ​ពណ៌​ក្រហម​គ្រប់​កន្លែង ទាំង​សម្លៀក​បំ​ពាក់ វត្ថុ​តុប​តែង​លម្អហើយ​ទាំង​អំ​បោះ​ចង​ដៃ​ក៏​ប្រើ​ពណ៌​ក្រហម​ដែរ។

ផ្ទុយ​មក​វិញ ក្នុង​ទំ​នៀម​ទម្លាប់​របស់​ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរនិយម​ប្រើ​អំ​បោះ​ឆៅ​ពណ៌​ស​សម្រាប់​ចង​ដៃ គេ​តែងចង​ដៃឱ្យ​អ្នក​ដែល​ជួប​គ្រោះ​កាច​ដើម្បី​បញ្ចៀសនូវ​ឧបទ្រព​ចង្រៃ​ទាំង​ឡាយ​និង​សូម​នូវ​សេច​ក្តី​សុខ​។ តែ​ក្នុង​​មង្គល​ការ ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរ​និយម​ប្រើ​ពណ៌​លឿង ព្រោះ​គេ​ជឿ​ថា​នេះ​ជា​ពណ៏​​តំ​ណាង​ឱ្យ​​សំ​ណាង​ល្អ​និង​សុភ​មង្គល។ ទស្សនៈនេះ​ផ្តើម​ចេញ​ពី​ឥទ្ធិ​ពល​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនាដែល​ជា​សាសនា​មាន​តួ​នាទី​សំ​ខាន់​ក្នុង​ជីវភាព​ស្មារតីរបស់​ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរ។

ទន្ទឹម​នឹង​នោះ ក្នុង​ពិ​ធី​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​នៅ​ខេត្ត​​សុក​ត្រាំង ទោះ​ជាជន​ជាតិ​ដូចឬ​ខុស​គ្នា គេ​តែង​តែ​បិទក្រ​ដាសក្រ​ហម​នៅ​លើ​ទ្វារ​និង​លើ​អាសនៈ​បុព្វ​ការីជនសរ​សេរ​ដោយ​អក្សរ​ហាន​ឬ​អក្សរ​ខ្មែរ។ តាម​​ប្រ​ពៃ​ណី ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរ​ពី​សម័យ​មុន​គ្មាន​ទម្លាប់បិទ​ក្រ​ដាស​ក្រ​ហម​​នោះ​ទេ នេះ​គឺជាការ​ទទួល​​​ឥទ្ធិ​ពល​ពី​​វប្ប​ធម៌​របស់​ជន​ជាតិ​ហ្វា។

ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​សព៖ ទាំង​៣​ជន​ជាតិ​ប្រើ​ពណ៌​សដូច​គ្នា។ ពិធី​កិច្ច​ក្នុង​បុណ្យ​សព​របស់​ជន​ជាតិ​គិញ​និង​ហ្វា​គឺ​ស្ទើ​រតែ​ដូច​គ្នា ជន​ជាតិ​គិញ​និងហ្វា​ទទួល​ឥទ្ធិពល​ពី​​​​លទ្ធិ​ខុង​ជឺ​ ​ដែលជា​លទ្ធិ​​មាន​ឥទ្ធិពល​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​ទំនៀម​ទម្លាប់​របស់​ពួក​គាត់​។ តាម​លទ្ធិ​​ខុង​ជឺ​ ខ្លួនប្រាណ​អាស្រ័យ​ឳពុក​ម្តាយ​បង្កើត​ឡើង ដូច្នេះ​ត្រូវ​រក្សាឱ្យ​បាន​ពេញ​លេញ​រហូត​ដល់​ពេល​ស្លាប់ ទ្រឹស្តី​របស់​លទ្ធិ​ខុង​ជឺ​មិន​អនុញ្ញាតឱ្យ​កូនចៅ​​យក​សព​មាតា​បិ​តា​របស់​ខ្លួន​ទៅ​បូ​ជា​នោះ​ទេ។ ពេល​បច្ចុប្បន្ន ជន​ជាតិគិញ​និង​ហ្វា​រស់​នៅ​ខេត្ត​សុក​ត្រាំង​ក៏​បូ​ជា​សព​​រួចផ្ញើ​អដ្ឋិ​ធាតុ​នៅ​ក្នុង​វត្ត​ខ្មែរ ប្រ​ការ​នេះ​អាច​​មក​ពី​ទំនាក់​ទំ​នង​វប្ប​ធម៌​​ ហើយ​​ក៏​អាច​មក​ពីដី​តិចចង្អៀត​ មួយ​ផ្នែក​ទៀត តម្លៃ​ធ្វើ​ផ្នូរ​ក៏​មិន​​ថោក បាន​ជា​ជនជាតិ​គិញ​បូ​ជា​សព​ដូច​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ​ដែរ។ ហើយ​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ​កាត់​​គិញ​-​ហ្វាក៏​​បញ្ចុះ​សព​ដូច​គិញ​-ហ្វា​​ដែរ។ ក្នុង​ពិ​ធី​បុណ្យ​សព​របស់​ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរ​សព្វ​ថ្ងៃ​ក៏​មាន​ការ​ដុត​​ក្រ​ដាសសែនដូចជន​ជាតិ​​គិញ​និង​​ហ្វា​ដែរ ក្នុង​ទំ​នៀម​ទម្លាប់របស់​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ​ពេល​​ដង្ហែ​សពទៅ​កាន់​​ឈាបនដ្ឋាន គេ​បាច​ប្រាយលាជលាយ​ដោយ​សំ​ឡី ក៏​ព្រោះ​ឥទ្ធិពល​នៃ​វប្ប​ធម៌​របស់​ជន​ជាតិ​​គិញ​ ហ្វា​ ទើប​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ​ក៏​លាយ​បញ្ចូល​ក្រ​ដាសសែន​ ពេល​ខ្លះ​មាន​ក្រ​ដាសប្រាក់​រាយ​​បាច​ពេលដ​ង្ហែសពដែរ​។

បុណ្យ​ឆេងម៉េង​ឬ​សែន​ផ្នូរគឺ​ជា​ពិធីបុណ្យ​ប្រ​ពៃ​ណី​របស់​ជន​ជាតិ​ហ្វា ប៉ុន្តែ​នៅ​សុក​ត្រាំង មិន​ត្រឹម​តែ​ជន​ជាតិ​ហ្វា​ទើប​ប្រារព្ធ​ពិ​ធី​នេះទេ​​ ទាំង​ជន​ជាតិ​គិញ​និង​ជន​ជាតិ​ខ្មែរកាត់ក៏​​ធ្វើ​ពិ​ធី​​​នេះដែរ។ ទោះ​បី​ជន​ជាតិ​ខ្មែរមាន​ទំនៀម​ទម្លាប់​ដាក់​អដ្ឋិធាតុ​ក្នុង​ចេតិយ តែ​ដោយ​ឥទ្ធិពលនៃ​​វប្បធម៌ហ្វា​នោះ​គឺ​ទំនៀម “ប្រក់​ផ្ទះ​ថ្មី” ឱ្យ​ផ្នូរ គេ​ក៏​បិទ​ក្រ​ដាស៥ពណ៌​លើ​ចេតិយ។

សម្តែងបង្ហាញសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិនៅសុកត្រាំង។
ការសម្តែងបង្ហាញសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិទាំង៣គឺគិញ-ខ្មែរ-ហ្វានៅសុកត្រាំង។

ទំ​នាក់​ទំ​នង​វប្ប​ធម៌​មិន​ត្រឹម​តែ​មាន​ក្នុង​​ពិធី​កិច្ចនិង​ទំ​នៀម​ទម្លាប់​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ទាំង​ក្នុង​ភាសា​និយាយ​ក៏​ដូច្នេះដែរ ពាក្យ​ជា​ច្រើន​មាន​ប្រ​ភព​មក​ពី​ភាសា​ចិន​ដូច​ជា៖ គុយ​ទាវ ឆៃ​ប៉ូវ តៅ​ហ៊ូ មី​សួ។ល។ ឬពាក្យសម្រាប់​ហៅ​ដូច​ជា៖ ហ៊ា (បងប្រុស)​ ចែ (បង​ស្រី) អ៊ី (មីង) ​បាន​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ​និង​គិញនៅ​សុក​ត្រាំង​និយម​ប្រើ​​ដែរ​។ ផ្ទុយ​មក​វិញ ភាសា​ខ្មែរ​ក៏​មាន​ឥទ្ធិពល​និង​បាន​ជន​ជាតិ​​គិញ​​ខ្ចី​យក​ប្រើ​ដូចជា៖ ការ៉ាង (ចង្រ្កាន) បូហុក (ប្រ​ហុក) ប​អក (ផ្អក) កា​អម​ (ក្អម) ស៊ីម​ឡ (សម្ល) មិញ​អេន (ម្នាក់​ឯង) ចាំង​​ហ្កី (មក​ពី​ពាក្យ​ចង្រៃ តែ​ក្នុង​ទី​នេះ​ចង់​សំ​ដៅ​ដល់​ការ​ចង្អៀត​ចង្អល់ចិត្ត)។ល។ ទី​រួម​ខេត្ត​វិញ​ចូវ​ជា​កន្លែង​មាន​ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរ​និង​ហ្វា​រស់​នៅ​ច្រើន​ ព្រោះ​ហេតុ​​ដូច្នេះ ប្រ​ជា​ជន​នៅ​ទី​នេះ​អាច​និយាយ​ស្ទាត់​ជំ​នាញទាំង​៣​ភា​សា​ក្នុង​ការ​ប្រ​ជុំ​ជីវភាព​ប្រ​ចាំ​ថ្ងៃ។

អនុបណ្ឌិត​ឡឹម​ហ្វាង​វៀង​-​នាយក​មជ្ឈមណ្ឌល​វប្ប​ធម៌​ខេត្ត​សុក​ត្រាំង​ឱ្យ​ដឹង៖ សុក​ត្រាំង​គឺ​ជា​សក្ខី​ភាពយ៉ាង​រស់​រវើក​នៃទំ​នាក់​ទំ​នង​​វប្ប​ធម៌​រវាង​៣​ជន​ជាតិ​គញ​-​ខ្មែរ​-ហ្វា។ ឆ្លង​កាត់​រាប់​រយ​ឆ្នាំ​រស់​នៅ​​និង​កាប់​ឆ្ការ​តំ​បន់​ដី​ភាគ​ខាង​ត្បូង ជន​ជាតិ​នី​មួយ​ៗ​បាន​រក្សា​អត្ត​សញ្ញាណពិសេស​​របស់​ខ្លួន​ ក្នុង​នោះ​ក៏​មាន​ការ​ឥទ្ធិ​ពល​ក្នុង​ផ្នែក​ភាសា បុណ្យ​ទាន សិល្បៈ​សំ​ដែង​​និង​​ផ្នត់​រស់​នៅ។ ទំនាក់​ទំ​នង​វប្ប​ធម៌​នៅ​ខេត្ត​សុក​ត្រាំងមិន​ត្រឹម​តែ​ឆ្លងតាមរយៈការសម្តែង​សិល្បៈ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ​ជន​ជាតិ​គិញ​និង​ហ្វា​ក៏​ចូល​រួម​រៀន​រាំ​ក្បាច់​រាំ​ប្រពៃ​ណី​ខ្មែរ ឬ​កូន​ក្មួយ​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ​​​ចេះ​សរសេរ​អក្សរ​ក្បាច់​ សម្តែង​ចម្រៀង​ប្រ​ជាប្រិយទ្រីវ​ចូវ។ ក៏​ព្រោះ​ការ​បើក​ទូលាយ​ចិត្ត​ គោរព​គ្នា​និង​ការ​ចែក​រំ​លែក​បាន​បង្កើត​ទៅ​ជា​លក្ខណៈ​វប្ប​ធម៌​​ដ៏​ពិ​សេស​របស់​ខេត្ត​សុក​ត្រាំង។

វឌ្ឍា